The author of the paper critically analyzes a quasi-theory of future contingents (PFC) given by Marcin Tkaczyk and proposes his own explication of its theses and terms. The author makes it by introducing operational definitions of temporal and modal concepts, distinguishing between the causal and functional determination, discussing the status of the principle of bivalence, and replacing Tkaczyk’s theses by their new formulations. As a result, the author states, among other things, that (contrary to Tkaczyk) there is no contradiction between (...) the thesis about the opened future and the thesis about divine omniscience, because it requires the causal (but not functional as it is a case) determination between a true proposition and its determined fact. The author also shows that Tkaczyk’s examples of the retroactive causes are not an accurate solution of the antinomy because they are, at most, the examples of the factors which change the picture of the past but not the past itself. (shrink)

With the help of six primitive predicates the author formulates twenty-seven basic ontological theses. The primitive terms used are referring to the so-called elementary ontic relations, which are not reducible to each other. These are: the relation of being a part, the relation of being localized, the relation of temporal precedence, and the epistemic relation - knowing that.

The authors proposes a philosophical hinterland of nomological type for various conceptions of alethic modalities. Differences among these conceptions are explained by the fact, that moda­lizators can be relativized to various types of laws. Thus one can speak respectively about logic and definitional, ontical and physical, technical and dispositional, psychological and methodo­logical, and finally deontic modalities. The authors shows that in their conceptual appa­ratus modal logics find intuitive interpretation more clear and ontologically more cautious than the semantics of possible worlds (...) philosophically interpreted. The nomological explication of main notions of this semantics (like “possible world” and “accessibility relation”) is also given. (shrink)

Recently, constructivism has become one of the most important movements in metaethics. According to metaethical constructivism, moral judgements do not refer to moral facts but are constructed as solutions to practical problems. At the same time this claim is not seen as incompatible with cognitive realism. A variant of metaethical constructivism, developed in opposition to the dominant Kantian branch, alludes to Aristotle’s practical philosophy. In this article I raise two issues. Firstly, I present a new version of the Aristotelian constructivism (...) in metaethics, more elaborate than the previous proposals. Its fundamental element is the concept of the coherence of emotional response seen as a complex cognitive-affective state. Secondly, I argue that the acceptance of the Aristotelian version of metaethical constructivism entails the need to accept constructivism in the area of the theory of knowledge, which is contrary to the metaethical premises of constructivism. (shrink)

Jedną z konsekwencji przyjmowania podmiotowej perspektywy w etyce jest coraz bardziej szczegółowy opis właściwości samego podmiotu moralnego ujmowanego jako wyjątkowe indywiduum. Takie podejście prowadzi do fundamentalnego dla etyki pytania: jak połączyć wyjątkowość indywidualnej sytuacji podmiotu moralnego z uniwersalnością sądów moralnych? Barbara Chyrowicz w książce Widok stąd. Dlaczego działamy tak, a nie inaczej? opisuje różne elementy składające się na wyjątkowość sytuacji moralnej oraz rysuje dwie strategie rozwiązania problemu uniwersalizacji: kantowską, odwołującą się do kategorii wolności, oraz arystotelesowską, wskazującą na potrzebę samodoskonalenia. W (...) artykule staram się pokazać, że takie strategie podważają jednak dwa przeświadczenia kluczowe dla współczesnej filozofii moralnej: znaczenie indywidualności podmiotu moralnego (Bernard Williamsa) oraz ograniczenia poznawcze związane z opisem sytuacji moralnej i jego niemożliwy do wyeliminowania wartościujący charakter. Akceptacja tych przeświadczeń nie da się pogodzić z tradycyjnym ujęciem etyki, lecz wymaga rozdzielenia ocen moralnych od całościowej oceny aktywności podmiotu dokonywanej w kategoria sensowności życia, akceptacji konstruktywizmu, relatywizmu oraz partykularyzmu etycznego. (shrink)

Jedna z koncepcji historycznego rozwoju etyki stwierdza, że „teorie moralne nie mogą być oceniane w sposób zrozumiały inaczej niż w kategoriach sukcesu lub porażki w rozwiązywaniu problemów historycznie uwarunkowanych”. Celem artykułu jest próba odpowiedzenia na pytanie, czy teoria systemów N. Luhmanna może być wykorzystana do wyjaśnienia historycznej zmienności teorii etycznych i spełnić rolę swojego rodzaju metaetyki. Wymaga to zbadania, czy teoria ta pozwala wyjaśnić funkcję moralności, jej społeczną, kulturową i historyczną zmienność oraz rolę teorii etycznych. Wydaje się, że teoria L. (...) Luhmanna przechodzi ten test w sposób co najmniej zadawalający, choć za cenę odrzucenia wielu założeń przyjmowanych w etyce tradycyjnej. (shrink)

Niniejszy artykuł dotyczy problemu egzystencjalnej komunikacji w sztuce i literaturze. Problemu, który został przedstawiony i zanalizowany w oparciu o klasyczne teksty S. Kierkegaarda, G.W.F. Hegla, F.W.J. Schellinga, z odniesieniem do polskich klasyków estetyki, choćby R. Ingardena, W. Tatarkiewicza czy St. Ossowskiego. W artykule nie zabrakło także stałych odniesień do takich postaci, jak Don Juan Mozarta, Faust Goethego oraz sędzia Wilhelm Kierkegaarda. Taki dobór autorów, jak i literackich postaci, pozwolił na zderzenie dwóch punktów widzenia na kwestię komunikacji – subiektywnej i obiektywnej. (...) Dzięki temu stało się możliwe udzielenie odpowiedzi na pytanie o możliwość komunikacji w chwili, gdy przedmiot komunikacji nie jest w pełni osiągalny. Odpowiedzi, którą było zrozumienie natury i funkcji, jaką ma do spełnienia sztuka i literatura. A co dało się ostatecznie streścić w formułach, iż sztuka naśladuje życie, lecz nim nie jest, a także, że przeżycie estetyczne, podobnie jak każde inne egzystencjalne przeżycie, da się jedynie w niewielkiej mierze wyrazić słowami. Prawda artysty wymyka się bowiem konceptualizmowi filozoficznemu, a możliwość egzystencjalnej komunikacji skłania go, by wyrażał siebie w obliczu najtrudniejszych pytań, jakie stawia mu los. Pytań o jego własne przeznaczenie i sens twórczości. Tak oto twórca, dla którego jego własne życie jest dziełem sztuki bądź artysta dokonujący wyboru języka znaków, zawsze wyrażają jakieś przesłanie. Zarówno to wzniosłe, jak i najbardziej prozaiczne, które karmi się zafascynowaniem powszednią egzystencją. Biorąc pod uwagę powyższy kontekst, treść artykułu sugeruje, że egzystencjalizacja poznania, która skupia uwagę na subiektywnej, podmiotowej percepcji świata, jest najwłaściwszym sposobem zbliżenia się do samego twórcy, jak i jego artystycznej aktywności. Rzecz jasna, odpowiada to długiej tradycji myślenia egzystencjalnego i możliwości wykorzystania metody egzystencjalnej komunikacji. (shrink)

Let J be any proper ideal of subsets of the real line R which contains all finite subsets of R. We define an ideal J * ∣B as follows: X ∈ J * ∣B if there exists a Borel set $B \subset R \times R$ such that $X \subset B$ and for any x ∈ R we have $\{y \in R: \langle x,y\rangle \in B\} \in \mathscr{J}$ . We show that there exists a family $\mathscr{A} \subset \mathscr{J}^\ast\mid\mathscr{B}$ of power ω (...) 1 such that $\bigcup\mathscr{A} \not\in \mathscr{J}^\ast\mid\mathscr{B}$ . In the last section we investigate properties of ideals of Lebesgue measure zero sets and meager sets in Cohen extensions of models of set theory. (shrink)

In this text, in discussion with J. L. Schellenberg, I develop a position that I call Christian ultimism. This position lies between Schellenberg’s simple ultimism and traditional Christian theism. Christian ultimism is more apophatic than personalistic, though it more clearly emphasizes the presence of a supra-personal and communicative element in the Ultimate Reality. The proposed position is resistant to a philosophical version of the hiddenness argument, but it must answer to the challenge of the theological problem of the lack of (...) universal access to Christian revelation. Schellenberg’s idea of deep time both magnifies this problem and provides the tools for solving it: the awareness of deep time does not allow us to judge the future, but it does allow us to hope for a revelation accessible to all at the eschatological end of time. (shrink)

Artykuł stanowi odpowiedź na dziesięć tekstów, w których zgłoszono zarzuty lub uwagi do mojej książki Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej (Wojtysiak 2023). Odpowiedź podzieliłem na trzy grupy tematyczne: teistyczny argument z wielkiego faktu wiary, krytyka ateistycznego argumentu ze zła oraz obrona religii z jej testymonialnego charakteru. W pierwszej części artykułu bronię tezy, że mój teistyczny argument z wielkiego faktu wiary jest, pomimo wysuniętych trudności i dzięki jego ulepszeniom, silniejszy od (sformułowanego przez J.L. Schellenberga) ateistycznego (...) argumentu z faktu niewiary. Wciąż uważam, że teizm najlepiej wyjaśnia fakt powszechności i trwania wiary w Boga lub „czegoś” do Niego podobnego. W drugiej części artykułu uzasadniam tezę, że właściwie rozumiana zasada łaski kreacyjnej zarówno pozwala spodziewać się zła w świecie (w podobnym stopniu co ateizm), jak i nie narusza naszych intuicji na temat dobroci Boga. Dodatkowo bronię racjonalności wiary w stan „pierwotnej sprawiedliwości”. W trzeciej części podtrzymuję swoje przekonanie, że religia jest jedną z tych dziedzin życia, w których jesteśmy skazani na wiedzę testymonialną. Dlatego religia ma prima facie wartość poznawczą. (shrink)

Author: Migasiński Jacek Title: TRANSCENDENTALISM OF LEVINAS (Transcendentalizm Levinasa) Source: Filo-Sofija year: 2006, vol:.6, number: 2006/1, pages: 21-41 Keywords: LEVINAS, KANT, TRANSCENDENTALISME, PHÉNOMÉNOLOGIE Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:En s’inspirant de l’approche de Natalie Depraz qui defini la position théorique de Husserl tardif comme «l’empirisme transcendental», je propose retrouver aussi dans la philosophie de Emmanuel Levinas une forme specifique du transcendentalisme, transcendentalisme de genese – différente de l’apriorisme transcendental de (...) Kant. Je demontre que – en dépit de l’apparence – on peut interpreter certaines couches de la réalité ou certains phénoménes ou encore événements que Levinas soumet à l’analyse – telles que «il y a», «la mort», «le feminin», «la fecondité», «la jouissance» et «le travail – la demeure» – comme les conditions empirico-transcendentales de la genese du sujet mur et susceptible de nouer «l’intrigue éthique». Je montre ainsi combine Levinas doit aux méthodes classiques de la phénoménologie. Cependant je demontre aussi que ni la transcendence de l’Infini qui se devoile dans «l’épiphanie du visage», ni cette figure du sujet qui est décrite dans la dernière période de Levinas, notamment «le soi» – le sujet dechiré de l’interieur par la diachronie propre a lui, le sujet an – archique, indicible dans un langage prédicatif – ne peuvent plus remplir les functions transcendentales. En fin j’essai de demontrer que la perspective transcendentale chez Levinas trouve ses limitations et qu’elle est remplacée dans la dernière période par une sorte de dialectique apophatique. (shrink)

The present work refers directly to the investigations of Buszkowski and Prucnal [1] and that of Esakia [2], generalizing their results. Our main representation theorem for co-diagonalizable algebras is obtained by application of certain methods taken from J´onsson-Tarski [3].

The present paper is to be considered as a sequel to [1], [2]. It is known that Johansson's minimal logic is not uniform, i.e. there is no single matrix which determines this logic. Moreover, the logic C J is 2-uniform. It means that there are two uniform logics C 1, C 2 (each of them is determined by a single matrix) such that the infimum of C 1 and C 2 is C J. The aim of this paper is to (...) give a detailed description of the logics C 1 and C 2. It is performed in a lattice-theoretical language. (shrink)

Chciałem Go pożegnać. Kilkakrotnie próbowałem napisać choć parę słów. O Nim samym. Okazało się, że nie potrafię. Udało mi się tylko przedstawić Jego poglądy na reizm Tadeusza Kotarbińskiego, ale uczyniłem to gdzie indziej. Muszę tu poprzestać na ofiarowaniu Mu tego, co napisałem na Jego dziewięćdziesiąte urodziny, w osiemdziesięciolecie naszej przyjaźni.

More Info: B. Plawgo, A. Grabska, M. Klimczuk-Kochańska, A. Klimczuk, J. Kierklo, J. Żynel-Etel, Startery podlaskiej gospodarki. Analiza gospodarczych obszarów wzrostu i innowacji województwa podlaskiego: sektor produkcji oprogramowania komputerowego (Podlasie economy starters. Analysis of economic growth and innovation areas of Podlaskie: software production sector), Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku, Białystok 2011.